به گزارش قدس آنلاین به نقل از خبرآنلاین ، اسلام کریماف، رئیسجمهوری که برخی او را مستبد و برخی دیگر رسما از او بعنوان "خودکامه" یاد می کردند سرانجام پس از 26 سال حکومت درگذشت.
ازبکستان را کشوری منزوی در آسیای میانه می دانند. کشوری که به شدت از سانسور اخبار رنج می برد و حتی ماجرای اعلام خبر درگذشت رئیس جمهورش نیز حواشی زیادی داشت
خبر فوت اسلام کریم اف درحالی اعلام شد که بارها تکذیب شد و حتی زمانیکه برخی همچنان اصرار داشتند که او هنوز در بیمارستان بستری و زنده است،مقامات رسمی این کشور در حال ارسال دعوتنامه برای مراسم تشییع جنازه او بودند.
اسلام کریم اف طبق گفته دختر کوچکش در پی سکته در بیمارستان بستری شد. در همین حال وبسایت ازبک "فرغانه" که از 2005 فعالیت آن در داخل ازبکستان ممنوع شده است، به نقل از منابعی در خارج از دولت گزارش داد که کریماف عصر همان روز درگذشته است. این خبر به صورت گستردهای در پایگاههای خبری مستقل در روسیه انتشار یافت و سرانجام همگان از این خبر آگاه شدند.حالا با گذشته نزدیک به ده روز از مرگ رئیس جمهور کشوری که رئیسش همچنان تا آخرین روزهای عمر از روش های شوروی برای اداره کشورش استفاده می کرد نگاه ها به سکان داران آینده این کشور و خط مشی سیاسی است که برای آن در نظر خواهند گرفت، دوخته شده است.
شاید ازبکستان برای دنیا چندان کشور مهمی نباشد اما برای همسایگان او که روزگاری پیکره واحدی به نام اتحاد جماهیر شوروی را تشکیل می دادند حائز اهمیت زیادی است. برای این کشورها که حوزه سی.آی اس را تشکیل می دهند شاید اصلی ترین سوالی که پس از مرگ اسلام کریم اف مطرح می شود این است که آیا روابط این کشور با روسیه بهبود خواهد یافت یا خیر؟
کارشناسان روسی اما به صراحت اعلام کرده اند که ازبکستان از شیوه عمل خود روگردان نمیشود. برادری با مسکو در کار نخواهد بود.
استانیسلاو پریتچین کارمند علمی مرکز مطالعه آسیای مرکزی، قفقاز و مناطق اورال و کرانه ولگا در انستیتوی شرق شناسی فرهنگستان علوم روسيه معتقد است پس از مرگ اسلام کریماف رئیسجمهور ازبکستان روابط این کشور با روسيه بطور محسوس رو به بهبود نخواهد رفت.
تاشکند از عضویت در سازمان پیمان امنیت جمعی و اتحاد اقتصادی اورآسیا طفره رفته بود زیرا کریماف بیم داشت مسکو به واسطه آنها استقلال ازبکستان را محدود میکند. همزمان طی آخرین ملاقات سران روسيه و ازبکستان در آوریل 2016 طرفین در مورد تقویت روابط تجاری به توافق رسیدند.
بنظر پریتچین، حکومت اسلام کریماف در ازبکستان به اندازه حکومت ترکمنستان یا کره شمالی وابسته به شخص وی نبود. مردم ازبکستان او را واقعاً دوست داشتند و رئیسجمهور فقید یک وطنپرست واقعی بود.
او معتقد است خط مشی اسلام کریماف نتیجه بوالهوسی وی نبوده بلکه پاسخی به اوضاع پیرامون کشور بود. ازبکستان کشوری پرجمعیت است. ساختار جمعیت آن فوق العاده متنوع میباشد. همچنین ازبکستان با همسایگان روابط بغرنج دارد و خطر فعال شدن رادیکالهای اسلامی در آن مطرح است.
طبق قانون اساسی ازبکستان، پس از مرگ اسلام کریماف، رئیس سنای ازبکستان برای سه ماه کنترل کشور را در دست میگیرد تا تدارکات برگزاری انتخابات ریاست جمهوری جدید فراهم شود.از میان کسانی که بیشترین شانس را برای کاندیداتوری از طرف حزب حاکم لیبرال دموکرات دارند ، می توان از اقای شوکت میرزایف نام برد که از یازده دسامبر 2003 تا کنون نخست وزیر ازبکستان است .
در این 13 سال گذشته روابط بسیار نزدیکی با کریم اف داشته است. از آنجا که او هم از طرف حزب حاکم پشتیبانی می شود و هم مناسبات نزدیکی هم با روسیه دارد ، شانس موفقیت او برای آنکه بتواند سایر رقبا را کنار بزند بیشتر است . او که در زمان تصدی نخست وزیری تنها 45 سال داشت اککنون با 58 سال سن از پختگی لازم برای رهبری ازبکستان برخوردار است.
رقیب جدی او رستم عنایت اف رئیس کمیته امنیت ملی ازبکستان است که در سالهای طولانی گذشته نقش چشم راست کریم اف را ایفاء کرده است . مقام های امنیتی وافرادی که در این سالها توانستند به مدارج مختلفی در دستگاه حکومتی و حزبی از طریق او دست پیدا کنند ، حامیان اصلی اش در مراکز اقتصادی نیز محسوب می شوند.
حسن بهشتی پور کارشناس مسایل آسیای میانه و قفقاز معتقد است که مرگ کریم اف فرصتی برای ایران خواهد بود. او می نویسد:به نظر می رسد همه چیز برای ایجاد تغییرات لازم در سیاست خارجی ازبکستان فراهم شده است در این میان ایران می تواند از این فرصت استفاده کند تا با شرکت در عالی ترین سطح ممکن در مراسم تدفین کریم اف پایه مناسبی را برای کار با رهبری جدید این کشور فراهم کند.
ایران و ازبکستان در دو دهه گذشته به دلایل گوناگون که ذکر آندر اینجا ضرورت ندارد دچار فراز و فرود های زیادی در مناسبات خود بودند. اما اکنون با رفتن اقای کریم اف زمینه مساعدی فراهم شده تا نگرانی های بی مورد گذشته به فرصت های جدیدی در توسعه مناسبات تهران و تاشکند تبدیل شود.